300 Jaar ‘Fabel van de Bijen’ van de Rotterdamse filosoof Bernard Mandeville
Titelpagina van de derde uitgave van Mandevilles The Fable of The Bees (1724).
13 juni 2013 – Volgend jaar is het 300 jaar geleden dat de Fable of the Bees: or, Private Vices, Publick Benefits verscheen. Geschreven door de Rotterdams-Engelse arts Bernard Mandeville. In 1723 zou er nog een uitgebreidere versie van verschijnen en in 1729 kwam deel 2 van de pers.
Bernard Mandeville (1670-1733) groeide op in Rotterdam. In 1691 promoveerde hij tot doctor in de geneeskunde. Hij vestigde zich daarna in Londen, waar hij naam maakte als geëngageerd denker.
Een maatschappij draait niet op deugd of menslievendheid. Integendeel: het eigenbelang van haar inwoners is de drijvende kracht, want ondeugden als hebzucht, eigenliefde, hang naar weelde, etc. zorgen voor productie en werk. Geld moet rollen en matigheid betekent dood in de pot.
Uit dossier Bernard Mandeville (1670-1733) op site Koninklijke Bibliotheek
De fabel van de bijen, Uitgeverij Lemniscaat, 2008
Mandeville was tot 2005 praktisch onbekend in Nederland, maar na de vondst van twee Nederlandstalige gedichten door Arne C. Janse kwam een project op gang om meer bekendheid te geven aan Mandeville. Zijn naam moest net zo bekend gaan worden als Thomas van Kempen, Erasmus, Hugo de Groot en Spinoza. (Zie ook een artikel in Trouw, 12 juli 2007.)
Er kwam een website en Uitgeverij Lemniscaat begon in 2006 met het publiceren van een serie vertalingen met werk van Mandeville, die al zijn boeken in het Engels schreef. Als deel 1 verscheen ‘De wereld gaat aan deugd ten onder‘.
Deugd heeft een kouwe kont. Als we allemaal strikt deugdzaam gaan leven, dan zitten we binnen de kortste keren met elkaar onder een boom en eten de noten die op de grond gevallen zijn. O zo braaf en eerlijk en vroom, maar vegeterend als een plant. Veel schiet er niet over, de stramste eekhoorn is ons nog te vlug af. Er is maar een enkeling die het overleeft. De wereld gaat aan deugd ten onder.
Ter gelegenheid van 1714-2014 verschijnt er weer een nieuw deel van het verzamelde werk van Mandeville, in de editie van Mandeville-kenner Arne Jansen. In totaal zullen 9 à 10 delen verschijnen en elk deel is een op zichzelf staand boek, voorzien van de nodige toelichting.
Geef een reactie