‘De polderaar’ – het rijke leven van Jacob Cats (1577-1660)

 

•
Cats blijkt niet alleen een voor zijn tijd uitzonderlijk dichter te zijn geweest, hij was ook de pater familias in een (familie)netwerk van groothandelaars in macht, geld en aanzien.

• Johan Koppenol
De polderaar
Het rijke leven van Jacob Cats (1577-1660)
Balans, september 2024 – VERWACHT
9789463822879, hardcover,
560 pagina’s, € 39,95

<< bestel bij boekhandel Libris of Bol. >>

—

 

Dichter, advocaat, diplomaat Jacob Cats is de oerpolderaar van Nederland. Zijn leven loopt niet alleen parallel met de opkomst van wat de Gouden Eeuw ging heten, maar is er ook de verwezenlijking van.

De Zeeuwse Jacob Cats [wikipedia] was een van de beroemdste dichters van de Nederlandse zeventiende eeuw. Daarnaast was ‘Vader Cats’ echter ook advocaat, diplomaat, drooglegger en zelfs raadpensionaris, de hoogste ambtenaar in het land. Zijn uitzonderlijke leven loopt niet alleen parallel met de opkomst van wat de Gouden Eeuw ging heten, maar is er ook de verwezenlijking van.

Ons beeld van deze sleutelfiguur, die afwisselend werd vereerd en verguisd, wordt sinds jaar en dag bepaald door zijn berijmde autobiografie. Maar wie was Jacob Cats werkelijk? Wat dreef hem, hoe kwam hij zover? Na jarenlang onderzoek, waarbij hij tal van nieuwe ontdekkingen deed, beschrijft Johan Koppenol hem in deze biografie voor het eerst op basis van de oorspronkelijke bronnen. Cats blijkt niet alleen een voor zijn tijd werkelijk uitzonderlijk dichter te zijn geweest, hij was ook de pater familias in een (familie)netwerk van groothandelaars in macht, geld en aanzien.

Via gewiekste onderhandelingen en gedurfde investeringen slaagde hij erin een fortuin te verzamelen. Door zijn geld, maar ook door in een religieus en politiek sterk gepolariseerd land handig te geven en te nemen, klom hij vervolgens op tot de bestuurlijke top. Cats was, zo blijkt uit deze fascinerende biografie, de oer-polderaar van Nederland. (uitgever)

Johan Koppenol (1965) is hoogleraar oudere Nederlandse letterkunde aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Hij is gespecialiseerd in de literatuur van de zestiende en zeventiende eeuw en publiceerde onder meer over rederijkers, Leiden, Jan van Hout en P.C. Hooft.

Over het omslag – Op de voorkant van het boek is een gedeelte te zien van een schilderij van Adriaen van de Venne:  ‘De schildery-winckel’, 1623, collectie Daily Mail & General Trust, Londen. Dit schilderij geeft een beeld van de boek- en prentdrukkerij van de gebroeders Van de Venne in Middelburg tijdens een bezoek van Jacob Cats, die daar meerdere werken liet drukken. Zie een interessante beschrijving van het schilderij in het tijdschrift Nehalennia, aflevering 186, december 2014.

(Van schilder Adriaen van de Venne is nu een tentoonstelling te zien in het Zeeuws Museum in Middelburg van 30 sep 2023 t/m 21 apr 2024.)

—

Sleutelfigurenreeks – Een reeks biografieën over acht sleutelfiguren uit de Nederlandse geschiedenis, op initiatief van het Cultuurfonds en Uitgeverij Balans. In acht delen bieden de verhalen van deze historische figuren een uniek venster op de tijd waarin zij leefden.
Met ‘De polderaar’ is deze reeks nu compleet:

• Een pion voor een dame, over Jacoba Van Beieren (1401-1436), door Antheun Janse;
• Het orakel: de man die de geneeskunde opnieuw uitvond, over Herman Boerhaave (1669-1738), door Luuc Kooijmans;
• President van Nederland, over Rutger Jan Schimmelpenninck (1761-1825), door Edwina Hagen;
• Naar het aards paradijs, over Jacob Roggeveen, ontdekker van Paaseiland (1659-1729), door Roelof van Gelder;
• Branie, over Mina Kruseman (1839-1922), door Annet Mooij;
• De woordenaar, over Christoffel Plantijn (1520 – 1589), door Sandra Langereis;
• Een bezielde schavuit, de biografie van Jacob van Lennep (1802-1868), door Marita Mathijsen;

• De polderaar, het rijke leven van Jacob Cats (1577-1660), door Johan Koppenol.